Welke rechtsvorm past bij mij?
Wat is de beste vorm voor een zzp'er? Eenmanszaak, maatschap/vof of bv?
Voordat je een bedrijf begint, is het verstandig om goed na te denken over de vorm waarin je je bedrijf wilt gieten. Daarmee bedoelen we niet met hoeveel personen je bent, in wat voor gebouw je gaat zitten of wat je gaat doen. De overheid en de belastingdienst willen weten dat jij een bedrijf bent (of hebt) en daarvoor moet je de rechtsvorm van je bedrijf registreren bij de kamer van koophandel (KvK). Ook je klanten en andere bedrijven willen zeker weten dat je serieus bezig bent en door je in te schrijven, kan iedereen controleren of je echt een bedrijf bent.
De rechtsvorm is dus de juridische vorm die je bedrijf heeft. Iedere vorm heeft zijn eigen voor- en nadelen. De gekozen vorm kan bijvoorbeeld betekenen dat de belastingdienst anders naar je kijkt, of dat schuldeisers wel of niet aan je persoonlijke bezittingen kunnen komen. Maar voordat je een keuze kunt maken, moet je eerst weten welke vormen er zijn. Wat de verschillen zijn en dus wat de voor- en nadelen voor jou zijn.
Welke vormen zijn er?
In Nederland zijn er 9 rechtsvormen. Deze worden onderverdeeld in vormen zonder rechtspersoonlijkheid en vormen met rechtspersoonlijkheid. Wat dit betekent zullen we iets verderop uitleggen. Voor nu is het voldoende om te weten dat je als startende zzp'er(s) eigenlijk maar naar 4 vormen hoeft te kijken: eenmanszaak, maatschap, vof en bv.
1. Eenmanszaak:
Ben je alleen, dan is de eenmanszaak het makkelijkst (en goedkoopst). De eenmanszaak is "vormvrij", wat wil zeggen dat je niet naar een notaris hoeft om hem op te richten. Inschrijven bij de KvK is voldoende. Dat scheelt dus een hoop gedoe en kosten. Ook is het "besturen" van een eenmanszaak simpel. Het bedrijf "bestaat" namelijk maar uit een persoon: jij. Er is dus geen bestuur of aandeelhouders.
2 & 3. Maatschap en vof:
Deze twee vormen lijken heel veel op elkaar. Ze zijn beide vrijwel gelijk aan de eenmanszaak. Het enige verschil is dat je een maatschap of vof niet met een persoon runt, maar met meerdere. Ook deze vormen zijn vormvrij, maar het is wel aan te raden om onderling afspraken te maken en deze vast te leggen in een contract. Dit kan via een notaris, maar hoeft niet. In dit contract kun je bijvoorbeeld afspreken hoeveel geld iemand mag uitgeven zonder overleg, of wat er gebeurt als iemand ziek is of de maatschap of vof gaat verlaten.
Het verschil tussen beide is subtiel. Het zit hem in de aansprakelijkheid voor schulden. Bij een vof zijn alle vennoten persoonlijk aansprakelijk voor de gehele schuld. Dus als je partner een schuld aangaat en niet terug kan betalen, kan het zijn dat jij vanuit je privéspaarpot moet bijleggen. In het geval van een maatschap ben je alleen verantwoordelijk voor je eigen schulden.
4. BV:
In tegenstelling tot de vorige twee vormen, heeft de bv een eigen rechtspersoonlijkheid. Deze moet officieel per notariële akte worden opgericht. Je moet dus langs een notaris. Verder heeft een bv aandeelhouders en een bestuur. Richt je in je eentje (of met een kleine groep) een bv op, dan ben jij de aandeelhouder en eerste bestuurder (de aandeelhouders kiezen het bestuur).
Overigens heb je sinds 2012 geen smak geld meer nodig om een bv op te richten. Je moet natuurlijk de notaris betalen, maar er zijn geen eisen meer voor startkapitaal. Dit was €18.000, maar is nu effectief omlaag gegaan naar €0,01 (één cent dus). Je hebt minimaal 1 aandeel nodig met een minimale waarde van 1 cent. Dit "nieuw soort" bv werd door de regering de _flexbv_ genoemd. Deze term is blijven hangen en zul je hier en daar nog tegenkomen. Het is verwarrend, maar er is maar één type bv.
Wat zijn de grootste verschillen?
1. Aansprakelijkheid
Een eenmanszaak, maatschap en vof zijn rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid. Dit betekent dat jij persoonlijk de schulden van je bedrijf moet betalen. Officieel gezegd ben jij privé 100% aansprakelijk. Het geld op je persoonlijke (spaar)rekening en mogelijk ook die van je partner kan dus opgeëist worden.
Een bv is een rechtsvorm met (eigen) rechtspersoonlijkheid en is dus een soort schild tussen schuldeisers en het geld op je persoonlijk (spaar)rekening. Dit schild is niet perfect, maar geeft meer bescherming. Het bestuur (bij een bv ook directie genoemd) kan altijd nog persoonlijk aansprakelijk worden gesteld bij onbehoorlijk bestuur. Wat dit precies is, kan niemand vertellen. Daar is uiteindelijk een rechter voor nodig.
Voor aansprakelijkheid kun je je ook verzekeren. Dus ook als je kiest voor een eenmanszaak kun je een groot deel van het risico (dat je spaarrekening wordt "leeggehaald") afkopen. Net als bij een bv, is dit niet waterdicht. Als jij grove of bewuste fouten maakt, zal ook de verzekering niet helpen. Praat hierover met een verzekeringsadviseur en/of notaris. Dat hebben wij ook gedaan en we hebben geleerd dat zij je hier veel beter in kunnen adviseren dan dat je op internet kunt terugvinden.
2. Belasting
Afhankelijk van de rechtsvorm betaal je op een andere manier belastingen over de winst die je maakt met je bedrijf. Een bv betaalt vennootschapsbelasting en de bestuurder van deze bv inkomstenbelasting. Een eenmanszaak betaalt alleen inkomstenbelasting.
De hoeveelheid belasting die je moet betalen kan ook per rechtsvorm verschillen. Deze hoeveelheid wordt meestal in een percentage uitgedrukt dat ook wel de belastingdruk genoemd wordt. Dit kunnen we het beste uitleggen met een voorbeeld.
Belasting eenmanszaak: Stel je hebt afgelopen jaar €60.000 verdiend. Bij een eenmanszaak is je winst voor de belastingdienst gelijk aan je inkomen. Over €60.000 zou je in 2017 €20.962 inkomstenbelasting moeten betalen. De belastingdruk is de verhouding van belasting ten opzichte van je inkomen: 20.962/60.000 x 100% = 35%.
Als je een eenmanszaak hebt, mag je echter verschillende aftrekposten opvoeren: fiscale oudedagsreserve (FOR), zelfstandigenaftrek en MKB-winstvrijstelling. Je mag al deze namen voor dit voorbeeld even vergeten. Deze aftrekposten zorgen ervoor dat je in plaats van over €60.000,- nu nog maar over €40.282,- inkomstenbelasting hoeft te betalen. Je betaalt nu dus "maar" €11.774 inkomstenbelasting. De belastingdruk is nu dus nog maar 11.774/40.282 x 100% = 20%.
Belasting bv: Bij een bv mag je geen gebruik maken van de eerdergenoemde aftrekposten. De winst van €60.000 is dus volledig belastbaar met vennootschapsbelasting (20–25%). Over dit bedrag zou dat €12.000 zijn. Daarnaast moet je inkomstenbelasting betalen als je het geld van je bv uitkeert aan jezelf, de aandeelhouder. Dit is nog een keer €12.000. De belastingdruk zou nu dus 24.000/60.000 x 100% = 40% zijn. We zeggen "zou" want het zou de belastingdienst niet zijn als het niet moeilijker kan.
Als directeur-grootaandeelhouder (dga), een fancy term voor jou als zowel directeur van de bv als de (groot)aandeelhouder, ben je verplicht om jezelf een salaris uit te betalen. De belastingdienst gaat er namelijk vanuit dat de directeur in loondienst is. Ze hebben ook nog eens een minimum voor dit loon bepaald: €45.000. Gelukkig heeft het in dit geval een voordeel, je mag je salaris namelijk aftrekken van de winst. Je winst daalt nu naar €15.000 en de te betalen belastingen naar €3.000 (vennootschaps) en €3.000 (uitbetaling winst). Wel moet je nu inkomstenbelasting betalen over je loon: €13.683. Tellen we alles op, dan moet je in een bv €19.683 belasting betalen wat een belastingdruk van 19.683/60.000 x 100% = 32.8%.
We hebben een Excel-bestand gemaakt waarmee je zelf kunt uitrekenen hoeveel belasting je moet betalen. Download:
Eenmanszaak of bv?
Kortom, puur kijkend naar belastingen, is een eenmanszaak voordeliger. Een bv wordt pas financieel interessant als je winst groter wordt dan 1 miljoen euro per jaar. Overigens kun je later altijd nog een eenmanszaak omzetten in een bv.
Een bv heeft echter als voordeel dat je persoonlijke bezittingen beschermd zijn tegen een faillissement van je bedrijf en de toevoeging "B.V. of bv" achter je bedrijfsnaam kan voor meer aanzien zorgen. Ga jij als startup iets risicovols ontwikkelen en verkopen of hebben jij en je partner veel spaargeld en een huis, dan kan een bv verstandiger zijn.
Oprichting
Het is zover, je hebt de keuze voor de rechtsvorm gemaakt. Je kunt nu de officiële stap maken en je bedrijf oprichten. Afhankelijk van de rechtsvorm moet je hiervoor langs een notaris of hoef je alleen langs de KvK.
Notaris
Bij het oprichten van een nieuwe rechtspersoon, een bv, moet je langs een notaris. Behalve dat een notaris je bedrijf opricht en inschrijft bij de KvK, kan hij je ook adviseren over de rechtsvorm. Je kunt bijvoorbeeld bespreken waarom je een bv wilt oprichten en geen eenmanszaak. En nu je er toch zit, kan hij adviseren over waar je nog meer aan kunt denken als je een bedrijf opricht. Bijvoorbeeld hoe je het beste je persoonlijke zaken kunt vastleggen (samenleving, bezittingen, testament).
De notaris zal een oprichtingsakte opstellen waarin staat vermeld wie de oprichters, aandeelhouders en eerste bestuurders zijn. Ook staat hierin hoeveel aandelen er bij oprichting zijn en wat hun waarde is. Deze aandelen zijn je eigen "officiële" startkapitaal. Nadat jij de akte hebt goedgekeurd, zal de notaris de bv aanmelden en inschrijven bij de KvK. Dit alles duurt ongeveer een week.
Kamer van koophandel (KvK)
In de meeste gevallen is het niet nodig om eerst naar de notaris te gaan en kun je zelf meteen naar de KvK. Daar schrijf je je bedrijf in en krijg je meteen een kvk-nummer, waarmee je een bankrekening kunt openen. Ook zal de KvK je aanmelding doorgeven aan de belastingdienst, die zal beslissen of je ondernemer voor de btw bent.
Ondernemer voor de btw
Btw staat voor belasting toegevoegde waarde. Het wordt ook wel de omzetbelasting genoemd. Wat betekent dat nou? Eigenlijk zegt de naam van de belasting het al: de klant betaalt belasting over de omzet*. Om heel precies te zijn betaalt de klant belasting over de toegevoegde waarde, maar dat wordt heel ingewikkeld om uit te leggen.
Als de belastingdienst je aanmerkt als "ondernemer voor de btw", komt het er praktisch op neer, dat jij bijhoudt hoeveel btw je betaalt en hoeveel je krijgt van jouw klanten. Krijg je meer dan je betaalt, dan moet je dit aan de belastingdienst overmaken. Heb je meer betaalt dan ontvangen, dan krijg je geld terug.
Het hele verhaal is stukken ingewikkelder. Er zijn meerdere btw tarieven, uitzonderingen, vrijstellingen, verleggingsregelingen, en nog meer. Daar willen we je nu niet mee vermoeien en is voor de meeste beginnende ondernemers ook niet van belang. Alles wat je nu moet weten is dat je btw krijgt en zelf betaalt en dat je dit dus goed moet bijhouden.
